Bosiljka Zirojević Lečić, Slike

 Dosadašnje stvaralaštvo Bosiljke Zirojević Lečić započeto je u vreme uzbudljive raskrsnice dva veka, odvijalo se tokovima skladnog i logičnog kontinuiteta. Od samih početaka, ova umetnica opredelila se za jedan racionalistički pristup slikarstvu i umetnosti. U vremenu kardinalnih manifestacija tranzicijske krize, umetnica se odriče subjetivističkog i eksperesivnog reagovanja. Njen pristup problemima sveta i problemima slike zasnovan je na uvažavanju osnovnih modernističkih principa, te je stvaralački ideal kojem Bosiljka Zirojević Lečić teži usmeren ka konstituisanju i dosezanju koncepta po kojem „umetnost ima pravo na zasebnost, ne da bi se izdvojila, nego da bi svojim primerom bila model drugim znanjima i drugim praksama“ (Menna). Dakle, ova umetnica ne nastoji da bude „razbarušeni“ umetnik spontanih reakcija nego se postavlja kao specijalista u svojoj oblasti, kao slikar svestan osnovnih principa formiranja i funkcionisanja sopstvenog umetničkog izdelka.

U dosadašnjoj praksi, slikarka Zirojević Lečić afirmisala se kao zastupnik geometrijske konstrukcije slike. Površina izdeljena, najčešće „lenjirski“ pravim linijama, definisana je na najrazličitije načine. Poput tihog i sistematičnog posvećenika, Bosiljka Zirojević Lečić često je eksperimentisala i predavala se istraživanju slikarske površine kao materijalne činjenice koju slika/slikarstvo ne deli ni sa jednim drugim vizuelnim sistemom. Grinberg je govorio de je upravo površina centralni problem modernističkog slikarstva. Stvarajući i istražujući pikturalnu površinu, umetnica se bavi autentičnim problemima slike i njene ontološke pojavnosti. U takvim nastojanjima, Bosiljka Zirojević Lečić često se radikalno istraživački ponašala te je njeno rano slikarstvo najčešće realizovano u tzv. „proširenom polju slikarstva“: posle ranih pastelnih radova, ona se bavila „šivenim“ slikama u kojima je linija konkretizovana koncem i „štepom“, potom je terakotne bareljefne ploče sazdavala tako da su bile „bliže“ konstituciji slici nego oblikovanim skulptorskim ostvarenjima; ostvarila je i seriju slika-objekata u kojima je formirala geometrijske strukture ispunjavajući površinu od dobro komponovanih aluminijumskih traka.

U aktuelnom trenutku, Bosiljka Zirojević Lečić predstvalja nam se svojim najnovijim slikama naslikanim tokom poslednjih pet-šest godina. Radi se o seriji slika u kojima se geometrija javlja kao sklop u okviru kojeg umetnica sebi otvara mogućnost bavljenja površinom/površinama kao osnovnom problematikom sopstvenog slikarskog delovanja. U brojnim slikama koje su izdeljene dobro kombinovanim i komponovanim linijskim granicama, umetnica je sebi ostvarila mogućnost da se analitički odnosi prema suštinskim elementima pikturalne plastičke tvorevine: površini, liniji, boji, materiji i materijalu. U jednoj slici, Bosiljka Zirojević Lečić primenjuje više načina slikanja i slikarskih postupaka: slikanje u jednom sloju, slikanje sa potslikavanjem, višeslojno nanošenje boje, nanošenje boje sa dodatkom drugih materijala (pesak, terakotni prah i sl.)… Svaka zasebna površina u ovim geometrijskim slikama poseduje svoju autonomiju, svoj bojeni i plastički integritet, a njihova koherentna usaglašenost logički se sliva u jedinstvenu celovitu pikturalnu tvorevinu. Svoju sposobnost suverene racionalističke kontrole svakog pojedinačnog postupka, umetnica ostvaruje kompaktnom celinom u kojoj su svi odnosi dobro iznivelisani, diskretno uodnošeni i „sklopljeni“. Tako jedan, u suštini analitički postupak, rezultira senzibilnošću, taktilnošću, profinjenim estetizmom, visokom slikarskom elegancijom, dostojanstvenim, i nekako „svečanim“ pikturalnim utiskom.

Dakako, ni geometrijske slike Bosiljke Zirojević Lečić „ne zaboravljaju“ osnovne neoplsticističke principe ustanovljene epohalnim slikarstvima Pita Mondrijana i Teo fon Dusburga, te i ona svojim slikarskim konceptom itekako ubedljivo i sugestivno posmatraču nameće utisak reda, sklada i harmonije. Štaviše, čini se je i ova umetnica nastojala da upravo te principe, postojeće u konstituciji vlastite slike, nametne društvu u epohalnoj krizi, baš kao što posmatraču iskreno daruje sopstvenu osećajnost, jednu tihu i stamenu  pikturalnu poetiku. Zbog toga ovu izložbu i ovo slikarstvo mlade umetnice u punom stvaralačkom sazrevanju, treba videti kao plod jednog promišljenog, odgovornog i samosvesnog stava; kao odgovorni etički čin, koji je tako samosvesno i savesno realizovan, itekako potreban u jednom specifičnom kontekstu tranzicijske krize koja, neprolazeći, polako postaje trajna kategorija i svakodnevno stanje.

Sava Stepanov, istoričar umetnosti

(2012. Novi Sad, Galerija Ogranka SANU, Slike)