Stvaralačka autoreferentnost ili kreativni dijalog sa sopstvenim radom često su zamajac koji uslojava personalne umetničke tokove i generiše nove kritičke uvide. Slične relacije slikarka Sylvia Kovjenić uspostavlja u ciklusu radova „Dnevničke zabeleške“. Autorka kao osnovu koristi fotografije snimljene tokom studijskog usavršavanja u Nemačkoj 2005. godine na kojima 16 godina kasnije vrši slikarske intervencije. Fotografijama dominiraju projekcije urbanih pejzaža Diseldorfa i okolnih gradova – Kelna, Esena… – u čijem fokusu nisu tipična topografska obeležja i turistički prepoznatljive vedute, već fragmenti savremene arhitekture, industrijskih postrojenja i enterijera umetničke akademije koji u sebi nose energetski potencijal doživljenog iskustva. Može se reći da ovi kadrovi, dokumentarne zabeleške trenutka isto koliko i vizuelno ispitivanje forme, otkrivaju senzibilitet i poetske preokupacije koje Sylvia neguje u domenu slikarske prakse kao svom primarnom umetničkom mediju. Fascinacija morfologijom urbanih pejzaža i njegovih sastavnih elemenata fluktuira Sylviinim radom u svim medijskim oblicima materijalizacije početne ideje, što je u pojedinim slikarskim ciklusima posebno naglašeno izborom asocijativnih motiva, kao i plastičkim slojem, igrom tekstura, arhitektonikom forme, iluzijom treće dimenzije ili težnjom plohe da se prelije u prostor. Tako i elementi u fotografijama – unificirane jedinice fasada, sistemi fabričkih cevi, čelična konstrukcija mosta ili delovi naslona stolice – u svom ritmičkom nizanju otkrivaju srodnost sa kasnije odnegovanim autorskim konceptom, koji se može čitati kao traganje za apsolutom u pročišćenim kompozicijama geometrijske apstrakcije. Hromatske aplikacije na postojećem foto-palimpsestu nisu mišljene sa idejom da stvore uzbudljiv vizuelni i medijski kontrast produbljen vremenskom distancom između dva kreativna čina, već da još čvršće integrišu rezultat pređašnje percepcije u logičku matricu novog bespredmetnog prosedea. Široke bojene površine koje pokrivaju čitave delove objekata/prostora i linearni akcenti, često u vidu dugih ili kratkih uzastopnih „rezova“, kao i poentilistički momenti, negde jedva primetni, deluju kao diskretni eho koji ponavlja dinamiku elemenata fotografisanog prostora. Plemenitost zlatnih i srebrnih tonova i njihova teksturna svojstva refleksije stvaraju iluziju svetlosnih efekata, pojačavajući one realne, zabeležene objektivom, ali ujedno evociraju i alhemijsku simboliku ovih boja kao svojevrsnih otvora ka meta-prostoru, možda savršenom Platonovom svetu ideja. Naglašavajući atmosferu tihog trajanja, umetnica gotovo da uzdiže impresije o konkretnom ambijentu na nivo vanvremenskog. Tek poneki grafičko-likovni nagoveštaj predstavlja kopču sa memorijom mesta: broj 014 – oznaka ili lozinka za ulazak u radni prostor klase koju je Sylvia pohađala na diseldorfskoj Akademiji, strelice-koordinate koje pozicioniraju iskustvo slušanja Lorana Garnijea u vizualizaciju kluba Art u Esenu, gde je DJ tada nastupao. Iako lišen čovekovog prisustva, prostor nije distopijski dehumanizovan, ali figura i kada je prisutna, vidljiva je kao silueta, apersonalna i svojom estetizacijom u službi prostorne kulise. Društveni komentar može biti prepoznat u vizuri predgrađa ili poslovnih četvrti, ali nije deo namere i primarnog motiva umetnice. U tom ključu vrednovanja, ovi prizori nadmodernog doba bliski su graničnim područjima identitetskog, relacionog, istorijskog i antroploškog, sferi koju Mark Ože definiše kao nemesta.

Lica i naličja tvorevina urbane civilizacije su često podloga i/ili aktivni učesnici stvaralačkog diskursa. Užurbano gradsko jezgro nemačkog grada ili prazni prostori fabričkih objekata deo su ambijenata koji sa koreografijama Pine Bauš u filmskom ostvarenju „Pina“ Vima Vendersa stvaraju magične prizore. Da li ovakvom vrstom sinergije u radu Sylvie Kovjenić deluju fotografija i slikarski pigment kao parafraza ideje o harmoniji života i umetnosti unutar jednog habitusa? Izolovani prizori objekata evociraju i druge reperne tačke nemačkog savremenog kulturnog prostora i nasleđa, kao što su foto-tipologije industrijskih objekata Hile i Bernda Beher. Može se uočiti da je sistematičnost zajednički imenitelj ovom umetničkom paru i Sylvii Kovjenić, koji se u slučaju umetnice reflektuje u gotovo opsesivnom istraživanju jednog fenomena – strukturalnosti i njenih zakona: ispitivanja kompozicionih varijabila, zvučnim efektima veličina, mase, obojenja i odnosa forme, rekontekstualizacijom postojećih/pređašnjih rešenja, stvaranja sume njihovih vizuelnih entiteta, inventara prostornih i vremenskih jedinica… Shodno toj logici stvaralačkog mišljenja, deo ovog projekta su i mape Diseldorfa na kojima je Sylvia svakodnevno, tokom 164 dana, ucrtavala svoj itinerar unutar i van grada. Ako ovaj postupak prihvatimo kao afirmisanje teze da se istorija sećanja može ispričati istorijom hodanja, onda ovi „putopisi“ i fotografije-slike predstavljaju materijalne tragove i vizuelne reprezente težnje za stvaranjem slojevitog i sveobuhvatnog mnemoničkog tezaurusa.

Miroslav Sapundžić