2014. Aproprijacija kao metod umetničkog izražavanja, Galerija FLU i Galerija Izlozi, Beograd

ARROPRIJACIJE…

U generaciji umetnika koji su se pojavili i formirali u toku prethodnih desetak godina Vladimir Milanović zauzima veoma značajno mesto. Svaki njegov javni nastup na našoj likovnoj sceni predstavljao je vidljivi uspon u razvitku personalnog umetničkog jezika kao i demonstraciju novog shvatanja i osavremenjavanja medija grafike, kojom se ovaj stvaralac intenzivno bavi. Na čvrstim temeljima školovanja kroz koje se osposobio i upoznao sa svim klasičnim tehnikama otiskivanja/štampanja i kroz teoretsku edukaciju kojom je stekao najviša akademska zvanja, Milanović je izgradio svoj svet slike.

Iako je njegovo dosadašnje stvaralaštvo podeljeno unekoliko ciklusa, radovi su objedinjeni tematizacijom aproprijacije kao jednog od fenomena koji na različite načine vlada umetnošću, već skoro pola veka. Distinkcija između uticaja/ugledanja nekog umetnika na drugog, a preko umetničkog dela i aproprijacije leži u shvatanju da konfiskacija iz repozitorijuma slikovnog/reprodukcije, fotografije umetničkih dela iz bliske i daleke prošlosti, a za potrebe konstitucije novog artefakta, postaje sve legitimnija umetnička praksa i tretira se kao uobičajeno

”pozajmljivanje“ motiva iz prirode. Iz toga bismo mogli zaključiti, da je prirodu u recentnijem stvaralaštvu zamenila kultura. Upotrebom fragmenta slika poznatih iz istorije

umetnosti umetnik stvara kolaže, digitalne kolaže koji mu tehnički pružaju široke mogućnosti obrade slike, umetanjem novog narativa ili superponiranjem dva prizora slikarske ili fotografske provinijencije. Slaganjem različitih vremena nastanka prikazanih i aktuelnih događaja, Milanović

uspostavlja mise-en-scene koji skoro na teatarski način obezbeđuje jedinstvo mesta i vremena. Bez arteficijelnih aktivističkih aranžmana on uspostavlja vezu između sebi

izabranog sveta umetnosti i upozoravajuće svakodnevice koja na opšte humanom planu dovodi sve vrednosti, civilizacijske tekovine u pitanje. Autorski afinitet prema određenim umetničkim delima iz bliže ili dalje proslosti sagledava se u izboru slika, predložaka na kojima će intervenisati, ali u tom aproprijativnom postupku, Milanović ne dozvoljava da bude prisvojen od prisvojenog. Njegov koncept je preformulisanje prizora koji zadržavajući svoj osnovni, prvobitni narativ, dobija novi smisao dodavanjem fotografije nekog često dramatičnog događaja sa kojim se suočio u informativnim medijima. Ta istorijska travestija aktivnosti i ličnosti sasvim je primerena digitalnoj slici, odnosno kolažu, čije su mogućnosti privukle umetnika ka posvećenju radu na ekranskoj slici. Sloboda u manipulaciji fragmentima, kontekstima i njihovoj montaži nije ga zavela u tehnicizam i površnost pamfletskog izraza već je, sigurno vođena visokom likovnom kulturom, rezultirala kolažima bez vidljivih vremenskih ili slikovnih šavova. Konzistentnost kompozicija koje su prevazišle početno, hibridno stanje, postignuta je objedinjavajućim koloritom, skoro potpuno monohromnim. Tako se iz maglina sepije ili sivih registara tonova koji daju utisak preeksponiranih fotografija pomaljaju figure koje se jasno izdvajaju kao glavni akteri, nosioci značenja tog narativa, dok se ostali učesnici recikliranog motiva naziru u pozadini, koja deluje kao palimpsest. Često se kroz te difuzne magline pojavljuje snažan snop svetlosti koji pripada scenskim efektima teatarskog postupka a kojim se usmerava pogled gledaoca na odabrane figure, nosioce bogatog semantičkog potencijala. Milanović na taj način referira na Deborovsko društvo spektakla ili na Šekspiroviskaz “Svet je pozornica …”.

Za poetiku ovog umetnika možemo reći da se zasniva na strategiji izbora, selekcije; da se njegov stvaralački diskurs prepoznaje u onome što tvrdi Boris Grojs (Boris Groys): “Posle Dišana, dakle, više ne postoji nikakva razlika između objekta koji je neko sam proizveo i objekta koji je proizveo neko drugi – i jedan i drugi treba da budu izabrani da bi se smatrali umetničkim delom. Danas je autor neko ko odabira, ko autorizuje.”

Stvarajući svoje digitalne kolaže od istorijskih sekvenci najrazličitijeg medijskog porekla i starosti, Milanović stvara prizore panoramskih dimenzija koji deluju kao sinemaskop platno. Simulirajući velike istorijske kompozicije bitaka prikazanih u slikarstvu i na filmskom platnu, umetnik gradi monumentalne predstave koje zasenjuju svakog posmatrača, uvlačeći ga u vremenski tok procesa gledanja, prelaženja pogledom koje ima svoje značajno trajanje, što neosporno dodaje performatičan karakter njegovom radu. Slažući različite predstave, poništavajući njihovu istorijsku dimenziju i značaj, u svojim digitalnim kolažima autor ukida istoriju, istorijsko vreme i uvodi svoju postistorijsku temporalnost. To se objavljuje na njegovim digitalnim slikama/kolažima koje ne pokazuju ožiljke rezova montaža i vremenskih interregnuma.

Dok su raniji radovi rađeni po i u pejsažima, arhitektonskimeksterijerima i enterijerima, najnovija serija, izvedena tehnikom sito štampe, uglavnom se bavi tematizacijom žanra mrtve prirode gde se sastaju konvencionalni repertoar predmeta na baroknim slikama sa ready made

objektima. Tendenciozno krupan raster, naglašenog prisustva, objedinjuje prizor ovakvog konstrukta vremena, ironije, humora ali i Vanitas melanholije; daje popartistički karakter ovim grafikama. Tu su često prisutni i prozaični ikonički simboli kritike konzumerskog društva (Brillo boxes i konzerve Campbell soups). Živahnost kolorita takođe odgovara duhu i vremenu pop arta ali pre svega nam govori o jednoj novoj etapi u radu Vladimira Milanovića. Vraćajući se radu u grafičkoj tehnici, veoma popularnoj u drugoj polovini prošlog veka, umetnik problematizuje odnos forme i sadržine, preispitujući, sa iskustvom stečenim u radu sa ekranskom slikom, izražajne mogućnosti konvencionalnih tehnika otiskivanja, umnožavanja slika. Istovremeno uspostavlja ličnu distancu koja se ogleda u prisutnosti diskretnog humora, prema mistifikacijama vezanim za umetnost kao i prema dramatičnosti današnjeg vremena.